ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

یمانی و واقعه ظهور کبری/بخش دوم

فهرست مطالب

آيا يماني رئيس يك حكومت است؟
بايد گفت: يماني كه صاحب يك جنبش اصلاح‌گرايانه است در عين حال ممكن است يك سياست‌مدار هم باشد و شايد او وارد معادلات سياسي منطقه‌اي يا بين‌المللي هم بشود تا يك مقام و منصب سياسي به دست آورد و بتواند دست به تحركاتي بزند و انقلابي‌ها را سازمان‌دهي كند.

هيجانات سياسي كه منطقه را فرا مي‌گيرد، همچنين درگيري جريان‌ها و جناح‌هاي سياسي و اصلاح‌گرا، براي اين مصلح، شرايطي فراهم مي‌سازد كه بتواند يك مقام و منصب سياسي مهم به دست آورد. او مي‌تواند از خشونت‌هاي موجود در منطقه استفاده كند و آن را تبديل به يك جنبش اصلاح‌گرايانه نمايد يا از فرصت‌ها استفاده كند و وارد معادلات سياسي شود.

در روايات گفته شده «سپس پادشاهي از صنعا خروج مي‌كند. سفيد همانند پنبه. نام او حسين يا حسن است. او با خروجش وارد قلب حوادث مي‌شود. آنجا يك مبارك و پاك و هادي و مهدي و سيدي علوي ظهور مي‌كند. پس مردم به خاطر منتي كه خداوند بر آنها گذاشته و آنها را هدايت كرده شادمان مي‌شوند. پس او با نور خود تاريكي را كنار مي‌زند و به وسيلة او، حق پس از پنهان بودن آشكار مي‌شود».12

واژة پادشاه در اين روايت، اشاره به مقام و منصب سياسي‌اي دارد كه يماني در اختيار دارد تا بتواند دست به تحركاتي بزند و هرگونه جريان مخالف امام مهدي(ع) را نابود سازد. شايد امام خود بر جنبش يماني به صورت ميداني تكيه مي‌كند تا شرايط تحرك با آزادي تمام براي آن واقعة بزرگ فراهم آيد و آن پس از تلاش يماني براي جلوگيري از گسترش حركت سفياني و حداقل متوقف كردن آن صورت مي‌گيرد.

از آنجا كه سفياني نقش سياسي در تسلط بر منطقة شام خواهد داشت، يعني او رئيس حكومت يكي از اين سرزمين‌ها خواهد بود و تحركات او در پرتو داشتن مقام سياسي خواهد بود، او حكومت‌هاي سفياني كشورهاي همسايه را از بين مي‌برد تا به سمت كوفه حركت كند. بنابر روايات، او در كوفه شيعيان علي(ع) را به قتل مي‌رساند شايد علّت تمركز سفياني بر كوفه اين باشد كه كوفه در آن زمان پايگاه مهمي را براي شيعيان علي(ع) مي‌شود و شايد آنجا پايگاه آيندة شيعيان از بعد سياسي، اقتصادي و علمي باشد. به هر حال، آنجا، خطري بزرگ براي آينده سفياني به شمار مي‌آيد يا حداقل با تسلط بر آنجا، سفياني مي‌تواند براي مدّتي امنيت و استقرار خود را تضمين كند. شايد تحركات نظامي سفياني ضدّ كوفه و شيعيان، خود دليلي مبني بر درخشان بودن آينده شيعه در آنجا باشد. بنابراين، ممكن است، يماني داراي مقامي سياسي باشد و سفياني هم رقيب آن باشد و شايد تحرك يماني ضدّ سفياني، بر اساس معادلات سياسي در منطقه باشد.

سه پرچم
آشفتگي‌هاي سياسي در آن زمان باعث پيدايش برخي جنبش‌ها در منطقه مي‌شود. آن جنبش‌ها، هر يك تلاش مي‌كنند حقانيت خود را اثبات كنند يا فرصت‌هاي مختلف را براي استفاده از شرايط متشنج سياسي حاكم براي خود فراهم آورند تا راهي براي گسترش طرح‌ها و برنامه‌هاي فكري و سياسي خود بيابند.



در آن زمان يك مجموعه هرج و مرج‌ها و آشفتگي‌هاي سياسي، جهان اسلام را فرا مي‌گيرد و اين، باعث ايجاد كشمكش‌ها و درگيري‌هاي سياسي ديگر و به اوج رسيدن رقابت ميان كشورها در سطح جهاني و ميان جناح‌ها و گروه‌هاي داخلي مي‌شود و اينها همه باعث برافروخته شدن آتش درگيري‌هاي واقعي مي‌شود و اين خود مي‌تواند امنيت و آرامش منطقه را دچار آسيب‌هاي جدّي كند. روايات نقل شده‌ از بزرگان دين حاكي از آن است كه يك مجموعه درگيري‌هاي بين‌المللي در جاهاي مختلف جهان اسلام درمي‌گيرد. علاوه بر اين، انقلاب‌ها، كودتاها و شورش‌هايي در ضمن جريان‌هاي سياسي داخلي روي مي‌دهد. اين درگيري‌ها و كشمكش‌ها به طور خلاصه عبارتند از:

1
. جنبشي مسلّحانه از جانب خراسان و از آن به عنوان «پرچم‌هاي سياه از سمت خراسان» تعبير شده است؛

2
. جنبش اصلاح‌طلبانه و انقلابي از طرف يمن به رهبري يماني كه از يمن مي‌آيد (خروج يماني)؛

3
. حركتي انقلابي در مصر از جانب مردي مغربي كه بر مصر تسلّط مي‌يابد و سرزمين شام به آن مي‌پيوندد (ظهور مغربي در مصر و به تملّك درآوردن شامات)؛

4
. گرايش و تمايل ترک‌ها برای استیلا بر کشورهای عربی منطقه (فرود آمدن ترک‌ها در جزیره)؛
5
. طمع‌ورزی‌هاي غربي‌ها در منطقه و به اشغال درآوردن سرزمين شام و به ويژه فلسطين (فرود آمدن رومي‌ها در رمله)؛

6
. قيام‌هاي مردمي در كشورهاي عربي و شورش‌هايي بر ضدّ حكومت‌هاي آنان (زمام گسيختگي عرب‌ها، در در اختيار گرفتن مناطق مختلف و خارج شدن از تسلّط غيرعرب‌ها)؛
7
. تشنّجات و كشمكش‌هاي سياسي در مصر و ترور رئيس‌شان (كشته شدن امير مصر به دست مصريان)؛

8
. آشفتگي‌هاي داخلي در سرزمين شام و پيدايش سه جبهة سياسي رقيب (ويراني شام، اختلاف سه پرچم در شام)؛

9
. درگيري‌هاي سياسي كه هر جريان تلاش مي‌كند بر مصر تسلّط يابد (ورود پرچم‌هاي قيس و عرب به مصر)؛

10
. هيجانات سياسي در ايران (ورود پرچم‌هاي كنده به خراسان)؛
11
. بحران‌ها و آشفتگي‌ها و نابساماني‌ها در عراق (ورود اسباني از جانب عرب‌ها تا آنكه در حيره بسته شوند)؛

12
. نابساماني‌هاي سياسي و اختلافات نيروهايي در ايران (اختلاف دو گروه از غير عرب‌ها، خونريزي بسيار زياد در ميان خود).13

اين به طور كلي، مهم‌ترين نابساماني‌ها و درگيري‌هايي است كه رقابت‌هاي سياسي، آنها را به وجود مي‌آورند و تقريباً منطقه‌اي از مناطق اسلامي نيست كه از اين نابساماني‌ها و درگيري‌هاي سياسي كه امنيّت و آرامش آن را به خطر مي‌اندازد، در امان باشد. روايات تأكيد مي‌كنند سه پرچم در يك روز خروج مي‌كنند و براي زودتر رسيدن به كوفه با هم به رقابت مي‌پردازند. اين پرچم‌ها بر روز ظهور تأثير خواهند داشت و بر حركت امام مهدي(ع) نيز تأثير مستقيم خواهند گذاشت.

اين سه پرچم، خاتمة حوادثي است كه پيش از ظهور روي مي‌دهد. و براساس تحرّكات اين سه پرچم، امام(ع) رفتار مي‌كنند تا از نتايج كار اين سه پرچم بهره‌برداري كنند. يكي از اين سه پرچم از يمن، ديگري از خراسان و سوم از شام خروج مي‌كند. پرچم يمني، پرچم يماني است. و پرچم خراساني، همان پرچم خراسان و سوم، پرچم سفياني است و اين سه پرچم در مقدّمه‌سازي براي ظهور نقش خواهند داشت.


كدام‌يك از اين سه پرچم هدايتگرتر است؟
حال كه اين سه پرچم در تعيين سرنوشت حوادث نقش دارند، كدام يك هدايتگرتر است؟ كدام‌يك شايسته‌تر است كه از آن پيروي شود و كدام‌يك بايد كنار گذاشته شود.


 


اگر جوّي را كه در آن، اين پرچم‌ها پديدار مي‌شوند بررسي كنيم، متوجه مي‌شويم كه اين پرچم‌ها در شرايطي پديدار مي‌شوند كه هيجانات سياسي همه جا را فرا گرفته است. و آنها پيشرو در اين مسئله‌اند.

در آن زمان مذهب اهل بيت(ع) با اصول علمي و منطقي‌اش، درخشان شده و مكاتب فكري ديگر در مقابل اين مذهب احساس ضعف مي‌كنند و همين باعث مي‌شود طبقات مختلف روشنفكران به اين مذهب در ‌آيند و در مقابل، مكاتب ديگر مي‌خواهند مانع گرايش مردم به اين مذهب شوند و تلاش مي‌كنند مانع گسترش جريان شيعه‌گرايي شوند. پس از آن سفياني براي از ميان بردن شيعيان، راهي كوفه شده و در مقابل، يماني و خراساني به مقابله با او مي‌پردازند.

امّا ميان اين دو پرچم (يماني و خراساني) تفاوت‌هايي وجود دارد. يماني جنبشي اصلاح‌گرايانه است كه به دور از هرگونه شائبه سياسي، دعوت به حق مي‌كند. پرچم يماني پرچم هدايت و اصلاح است؛ زيرا مستقيماً دعوت به پيوستن به امام مهدي(ع) براساس اصلاح در امور، روش‌هاي فكري و عقيدتي مي‌كند امّا پرچم جوان خراساني كه آن نيز دعوت به مذهب اهل بيت(ع) مي‌كند، داراي گرايش‌هاي سياسي و رقابتي است. شايد خراساني مردم را دعوت مي‌كند به او بگروند؛ زيرا دعوت خود را دعوت اهل بيت(ع) و پيروزي خود را پيروزي اهل بيت(ع) مي‌داند، در حالي كه يماني تنها دعوت به گرويدن به امام(ع) مي‌كند و منيّت و خوديّتي ندارد يا اينكه تمام همّ و غم يماني، پيروزي امام(ع) است. اينها همه باعث شده روايات بر ياري رساندن به يماني تأكيد كنند و حتي ياري به آن را واجب كنند و تنها گذاشتن او را حرام بدانند و حتّي پا را فراتر گذاشته و خواهان تحريم خريد و فروش اسلحه در زمان قيام يماني شده‌اند تا راه ديگر گرايش‌ها و جريان‌ها را ببندند و مانع قيام آنها ضدّ جنبش يماني شوند.

در روايت ابوبصير به نقل از ابوجعفر(ع) آمده است.
 
«خروج سفياني و يماني و خراساني در يك سال و در يك ماه و در يك روز واحد خواهد بود مانند دانه‌اي تسبيح كه به دنبال هم‌اند واي بر كسي كه با آنها مقابله كند.14 در ميان پرچم‌ها، پرچمي هدايتگرتر از پرچم يماني نيست؛ زيرا دعوت به صاحبتان (امام مهدي(ع)) مي‌كند. هنگامي كه او خروج مي‌كند، فروش اسلحه را بر مردم و تمام مسلمانان حرام مي‌گرداند، هنگامي كه او خروج كرد، به سوي او برو، زيرا پرچم او پرچم هدايت است و جايز نيست مسلمان‌ها به ستيزه و مخالفت با او بپردازند، هركس چنين كند، شايستة آتش است زيرا يماني به راه حق و راه راست دعوت مي‌كند».15

ويژگي اصلاح فكري، انديشه‌اي و عقيدتي در جنبش يماني بسيار آشكار و روشن است. اين در حالي است كه سفياني تلاش مي‌كند مذهب اهل بيت(ع) و شيعيانشان را ريشه‌كن كند.

يماني و خراساني
دو جنبش يماني و خراساني در زمان ظهور فعّاليت‌هاي همراه با پشتكار زيادي دارند، جريان‌هاي منطقة جهاني تلاش مي‌كنند اين دو را از ميان بردارن
د. اين دو جنبش با هم همكاري خواهند كرد و اين دو با هم فعّاليت مي‌كنند؛ زيرا تكروي، باعث نابود شدن هر يك توسط سپاه سفياني مي‌شود.


يماني و بحران‌هاي پيش رو
يماني در آغاز دعوت خود، با مشكلات زيادي روبه‌رو مي‌شود. موقعيت استراتژيك يمن و اهميّت تاريخي آن، باعث مي‌شود كشورهاي منطقه،‌ يك موضع‌گيري سخت در مقابل يماني و فعاليت‌هاي او كه دعوت به اهل بيت(ع) مي‌كند، داشته باشند. دعوت يماني با استقبال جنبش‌هاي اسلامي ديگر همراه مي‌شود و برخي تلاش مي‌كنند او و جنبش او را از بين ببرند، يماني در دعوت خود براساس نگرش‌هاي اصلاح‌گرايانة اهل بيت(ع) كه نمايندة اسلام ناب محمّدي هستند، فعاليت مي‌كند، در حالي كه كسان ديگر كه شعار اصلاح‌گري سر مي‌دهند، موضع‌گيري ضدّ اهل بيت(ع) دارند.

اخبار و روايات اشاره به اين دارد كه يك جبهة مخالف يماني پديدار مي‌شود امّا نمي‌توانند مانع فعّاليت‌هاي يماني شوند. در بشارالاسلام نقل شده است: «مصري پيش از يماني است، يماني مردم را به گرويدن به مهدي(ع) دعوت مي‌كند».

مصر پايگاه جنبش‌هاي فكري به شمار مي‌آيد و خود را در اين زمينه پيشرو مي‌داند و نمي‌خواهد در اين كار رقيبي داشته باشد و اين گونه است كه جنبش‌هاي ديگر، خطر رشد و گسترش جنبش يماني را درك مي‌كنند و سعي مي‌كنند آن را ضعيف و فلج كنند و به همين دليل مصر، پيشرو كار مقابله با يماني مي‌شود.

رقابت‌هاي انديشه‌اي، فكري و سياسي در زمان نزديك به ظهور به اوج خود مي‌رسد و انديشه‌هاي شيعي، مورد توجه محافل علمي قرار مي‌گيرد و بسياري از انديشمندان و اهل معرفت به اين مذهب درمي‌آيند و در مقابل برخي از اين جريان بسيار ناراحت و خشمگين مي‌شوند و برخي تلاش خواهند كرد پيروان اهل بيت(ع) را نابود كنند. يمن در آن زمان، پناه‌گاه خوبي براي دوستداران اهل بيت(ع) خواهد بود. سيد بن طاووس روايتي نقل كرده كه در آن آمده است: «زماني كه فتنه مغرب پيش آمد، به سمت يمن عزيمت كنيد، چون سرزميني جز يمن، باعث نجات شما نخواهد شد».16

در نهايت، گروهي از هدا
يت‌يافتگان و اهل بصيرت در زير پرچم يماني گرد هم مي‌آيند و يك نيروي قدرتمند به وجود مي‌آورند و مذهب اهل بيت را ياري مي‌رسانند
.

سيّد محمّد علي الحلو
مترجم‌: سيّد شاهپور حسيني
ماهنامه موعود شماره 107

پی نوشت:


12. بحارالانوار، ص 51؛ ص 163، ب 11.
13
. همان، ج 52، ص 219.
14
. اين اشاره، به سختي حوادث دارد، نه نهي از مقابله با آنها.
15
. بحارالأنوار، ج 52، ص 232.
16. سيد بن طاووس، التشريف بالمنن في التعريف بالفتن ص110.


http://old.mouood.org

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید