ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

رنگ

فهرست مطالب

رنگها نماد چیست؟


احمدرضا سهیلی

گاهی مشاهده می کنیم که عده ای در جامعه در مورد برخی رنگ ها اظهارنظرهایی می کنند و بعد برای این اظهار نظرها نیز نام “زیبا شناسی” را انتخاب می کنند.

این در حالی است که نگاهی به اظهارات این افراد در مورد رنگ ها نشان می دهد که آنها اطلاعات چندانی در مورد مبانی زیباشناسی رنگ ها ندارند.

برای مثال همه ما باید بدانیم که مفهوم برآمده از هر رنگ بر دو گونه است. گونه اول به نفس رنگ و یا قرار داشتن آن در طیف گرم و سرد و نظیر آن ربط دارد که در عموم موارد گزینه ای یکسان است و گونه دوم دریافت و برداشتی است که یک ذهن بر اساس یک فرهنگ جا افتاده می تواند از یک رنگ داشته باشد.

و البته تمام اختلاف نظرها نیز بر سر همین گونه دوم است.

پاسخ این شبهه و اینکه چه کسی میزان صحت برداشت ما از
یک رنگ را مشخص می کند اما پاسخی ساده است.

این مسئله را عرف عمومی در یک کشور و به بیان بهتر عرف عمومی یک فرهنگ تعیین می کند.

برای مثال همه فکر می کنند که “سفید” رنگ روشنی و رنگی شادی آفرین است. این در حالی است که در حدود
۲۰۰ سال پیش، زنان ایرانی در مراسم عزا، از چادرهایی تمام قد و با رنگ سفید استفاده می کرده اند.

و جالب آنکه در فرهنگ ما، برای البسه مردگان نیز استفاده از رنگ سفید مورد تأکید قرار گرفته است.

و یا مثلاً رنگ آبی که همواره نماد آرامش و روان بودن است.

بر طبق قوانین بین المللی آتش نشانی، لوازم اطفای حریق نه قرمز که آبی رنگ هستند.

در واقع در خارج از کشور ما، رنگ لوازم آتش نشانی، آبی است نه قرمز.

در مورد رنگ مشکی و تصورات غلطی که از آن وجود دارد نیز همین مقولات صادق است.

در واقع اگرچه رنگ مشکی، رنگی است که نماز خواندن با آن در دین ما مکروه اعلام شده است (و به همین دلیل است که زنان ایرانی همواره برای نماز از چادر مشهور سفید استفاده می کنند) اما در فرهنگ کنونی کشور ما، استفاده از این رنگ برای زنان، نمادی از حجب و حیا محسوب می شود نه نماد عزا و یا هر مفهومی دیگری شبیه این.

به دیگر سخن اینکه همانگونه که
۲۰۰ سال قبل، رنگ عزا برای زنان ایرانی، رنگ سفید بوده است، هم اکنون نیز رنگ مشکی برای زنان ایرانی رنگ حجب و حیا و پوشیدگی محسوب می شود. و صد البته این محسوب شدن نیز یک فر
هنگ عام است که ربطی به قانون، مبانی زیبایی شناسی و یا خواست یک قشر خاص ندارد.

فی الواقع تصورات مردم در زیر مجموعه هر فرهنگی می تواند نسبت به رنگ ها متفاوت باشد. مثلا مردم در کشورهای حاشیه خلیج فارس برای روبنده زنان از رنگ مشکی استفاده کرده و این رنگ را حتی با وجود گرمای شدید هوا در این کشورها، رنگ حجاب برای زنان می دانند، اما در زمان عرف بودن روبنده در ایران، همه می دانیم که رنگ روبنده در همه جای کشور غیر از چند شهر جنوبی، سفید رنگ بوده است.

این مسئله نشان می دهد که دریافت ذهنی که زنان ایرانی از رنگ روشن روبنده ها داشته اند با دریافت ذهنی و فرهنگ زنان کشورهای حاشیه خلیج فارس متفاوت بوده است.

و این مسئله ده ها شعبه دیگر نیز دارد.

مثلا رنگ سبز شاید در ادبیات دینی ما رنگی مقدس باشد اما همین رنگ در برخی از کشورهای دنیا رنگی مذموم شمرده شده و از آن دوری می شود. (و یا مثلاً پس از فتنه
۸۸، رویکرد و ذائقه کلی مردم در کشور ما نسبت به رنگ سبز تغییر کرده است)

رنگ قرمز که برای ما شاید مفهومی از حرارت و انرژی را در بر دارد در برخی از کشورها رنگ عزاست و لباس رسمی مردان و زنان این کشور به هنگام عزا، ضرورتاً رگه های از رنگ قرمز را نیز با خود دارد.

این حقیقت را نیز نباید از نظر دور داشت که تصورات و برداشت های ما از رنگ ها متصور از پس زمینه های بسیاری است.

مثلا تصوری که ما از رنگ قرمز داریم به مناسبت مقولاتی همچون عاشورا، هشت سال دفاع مقدس و تقدیم شهدای بسیار در مقابل تجاوز دشمن، همواره نمادی از شهید، خون و مقاومت محسوب می شود.

اما همین رنگ در کشوری مثل چین نماد کمونیسم و فرهنگ مائوئیستی است.

و یا مثلاً رنگ سفید که همواره ما آن را به عنوان رنگ لباس عروس، رنگ شادمانی و رنگ تجملات حرفه ای می پنداریم در فرهنگ هایی دیگر رن
گ لباس کارگران و یا رنگ عزا (همانند گذشته خود ما) محسوب می شود و جز این استفاده ای ندارد.

در مورد رنگ های غیر مشهور و رنگ هایی که شاید در بسیاری از فرهنگ ها توجه چندانی به آنها نمی شود نیز اوضاع به همین گونه است.

مثلا هم اکنون چندین سال متمادی است که در کشور لبنان، رنگ زرد به عنوان نمادی از مقاومت و هویت ملی لبنان محسوب می شود.

و این مسئله رخ نداده است مگر به دلیل رنگ زرد پرچم حزب الله که چندین سال متوالی است در کشور لبنان به عنوان نماد مقاومت علیه تجاوز استکبار شناخته می شود.
باید دانست که تصورات بشر از رنگ ها، منهای مفهوم کلی هر رنگ؛ در هر دوره ای متفاوت بوده و می تواند بسته به باورها، رخدادها و آئین های یک فرهنگ، در طول زمان تغییر کند.


http://alef.ir/art

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید